Instrumenten van de raad
Amendement
Als de gemeenteraad de tekst van een voorgenomen besluit of plan van het college van b en w wil veranderen, kan de raad een amendement (‘wijziging’) indienen. Als de gemeenteraad het amendement aanneemt, moet het college het overnemen. Als er een amendement bij een raadsvoorstel is ingediend, dan wordt bij de stemming eerst over het ingediende amendement gestemd. Als er meer stemmen voor dan tegen zijn, dan is het amendement aangenomen. Vervolgens wordt gestemd over het raadsvoorstel inclusief de wijziging zoals voorgesteld in het amendement. Een overzicht van de amendementen staat op de raadsinformatie website.
Motie
Tijdens een debat in de raad kan een fractie een motie indienen. Hiermee doet de raad een uitspraak over een onderwerp dat op de agenda staat, met als doel dat het college van b en w ermee aan de slag gaat. Het is geen wijziging van een besluit. Een motie kan ook afkeuring over iets uitspreken: dat doet de gemeenteraad met een motie van treurnis, afkeuring of wantrouwen. Een aangenomen motie is niet bindend: het college kan de motie naast zich neerleggen, maar moet dat dan wel uitleg geven. Als de motie gaat over een onderwerp dat niet op de agenda van de raad staat, dan heet het een motie vreemd aan de agenda. Meestal gaat het dan om een actueel onderwerp. Een overzicht van de moties staat op de raadsinformatie website.
Initiatiefvoorstel
Ieder raadslid kan een voorstel voorleggen aan de gemeenteraad. Dit heet een initiatiefvoorstel. Bijvoorbeeld voor nieuw beleid of aanpassing van een verordening. Als een meerderheid van de raad het voorstel steunt, moet het college van b en w het uitvoeren.
Recht van interpellatie
Een raadslid kan in de raadsvergadering vragen stellen over onderwerpen die niet op de agenda staan. De raad beslist als geheel of hij deze interpellatie toestaat. Een raadslid moet een verzoek tot interpellatie uiterlijk 48 uur voor aanvang van de vergadering bij de voorzitter indienen.
De raad heeft het recht vragen te stellen aan het college. Dit kan op verschillende manieren:
- Schriftelijke vragen
Het college moet deze vragen binnen 30 dagen schriftelijk beantwoorden of binnen die tijd aangeven waarom beantwoording langer gaat duren. - Tijdens het vragenkwartier in de raadsvergadering
Tijdens het vragenkwartier kunnen raadsleden vragen stellen met een actueel karakter en die zich lenen voor directe en korte beantwoording
Recht van inlichtingen
Als een raadslid achtergrondinformatie over een onderwerp wil hebben, kan hij het college schriftelijk om toelichting vragen. Het college geeft hierop antwoord in de volgende raadsvergadering.
Rekenkamer
Sinds 2006 is iedere gemeente wettelijk verplicht om een rekenkamer of rekenkamerfunctie (rekenkamercommissie) te hebben.
De gemeenteraad van Bronckhorst stelde met ingang van 1 januari 2018 een lokale rekenkamercommissie in, die in 2019 met de werkzaamheden startte. Met ingang van 1 januari 2023 is voor gemeenten en provincies de wet versterking decentrale rekenkamers in werking getreden. Vanaf 30 november 2023 is de rekenkamercommissie een rekenkamer geworden.
Bronckhorst heeft van 2006 tot 2018 deelgenomen aan de gezamenlijke rekenkamercommissie met de gemeenten Berkelland, Lochem en Montferland (RC BBLM). Het archief daarvan is de vinden in de archiefbewaarplaats van het Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers te Doetinchem en via de website van Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers.