Cultuurhistorie

Cultuurhistorische gebiedsbeschrijving Bronckhorst

Gemeente Bronckhorst heeft haar cultuurhistorische waarden beschreven. Het document is in opdracht van de gemeente door het Gelders Genootschap opgesteld. Aan de beschrijving hebben ook de oudheidkundige verenigingen in Bronckhorst meegewerkt. Met een analyse van de kansen en bedreigingen vormt dit document de basis voor het beleid over ons cultureel erfgoed, waar we op een zorgvuldige manier mee om willen gaan.

Begraven in het verleden. Cultuurhistorisch onderzoek historische begraafplaatsen in de gemeente Bronckhorst

Er is onderzoek gedaan naar de cultuurhistorische betekenis van de historische begraafplaatsen in de gemeente Bronckhorst. Dit rapport brengt de historische ontwikkeling in kaart. Het spreekt ook een oordeel uit over de aangetroffen cultuurhistorische waarden. De vraag wordt beantwoord of (en welke delen van) de terreinen in aanmerking komen voor bescherming als gemeentelijk monument. Deze adviezen zijn ook geformuleerd bij de zogenaamde redengevende beschrijvingen, die van elke begraafplaats zijn samengesteld. Het rapport is ook een inspiratiedocument voor de toekomst van de historische terreinen: hoe gaan we ze in stand houden, welke expertise is nodig, hoe betrekken we de bevolking bij dit belangrijke erfgoed en hoe creëren we draagvlak.

Bakens van een nieuw tijd. Quickscan architectuur en stedenbouw Wederopbouwperiode (1940 - 1965)

In het rapport ‘Bakens van een nieuwe tijd. Quickscan architectuur en stedenbouw Wederopbouwperiode (1940-1965)’ wordt duidelijk gemaakt dat de identiteit van de gemeente Bronckhorst niet alleen maar bepaald wordt door de vele landgoederen en kastelen die wij rijk zijn. Maar ook door karakteristieke bouwwerken die in de naoorlogse periode in onze gemeente tot stand zijn gebracht. De wederopbouwperiode is een bijzondere periode in de Nederlandse architectuurgeschiedenis. Het was door de ontwikkeling en toepassing van tal van nieuwe materialen en werkwijzen, een periode van vernieuwing op het gebied van architectuur. Het stedenbouwkundig ontwerp kenmerkte zich door nieuwe verkavelingspatronen, nieuwe wijkopbouw en een steeds belangrijkere rol van het verkeer als ordeningsprincipe. De vroeg-naoorlogse gebouwen en wijken verdienen dan ook meer aandacht voor de bestaande - soms verhuld geraakte - (steden)bouwkundige kwaliteiten. De waardering voor het erfgoed van de wederopbouwperiode neemt de laatste jaren gestaag toe.

Wederopbouw Oranjebuurt Zelhem

In de Oranjebuurt in Zelhem zijn vlak na de Tweede Wereldoorlog in het kader van de wederopbouw zowel woningwetwoningen als particuliere woonhuizen gebouwd. Deze buurt werd een zogenaamde uitbreidingswijk waarbij de nieuw aangelegde straten de namen van Nederlandse prinsessen kreeg. In de volksmond wordt de wijk ook wel de Prinsessen- of Oranjebuurt genoemd. De wijk is de eerste grote uitbreidingswijk van Zelhem. In dit rapport wordt een beschrijving van deze buurt gegeven waarbij zowel de stedenbouwkundige opbouw wordt weergegeven als ook een beschrijving op ensembleniveau en individueel huisniveau.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn in Nederland duizenden (woonhuis/bedrijfs-) panden van Joodse burgers door de bezetter onteigend en doorverkocht. Teruggekeerde eigenaren of nabestaanden kregen bij de teruggave van onteigende panden of grondbezit te maken met langdurige procedures en soms hoge kosten. In sommige gevallen werden de Joodse eigenaren na de oorlog geconfronteerd met belasting-naheffingen. Het beeld van deze onteigeningen, het proces van rechtsherstel en de rol van de individuele gemeenten is onvolledig en kent grote verschillen. Dit is naar voren gekomen tijdens een onderzoek door tv-programma Pointer in 2020. In 2022 heeft de gemeente Bronckhorst samen met de gemeenten Aalten, Oude IJsselstreek, Oost-Gelre en Berkelland de Radboud Universiteit Nijmegen opdracht gegeven onderzoek te doen naar het reilen en zeilen rondom dit vraagstuk in deze gemeenten. Op 30 januari 2024 is onderstaand eindrapport officieel gepresenteerd.